Waar op letten bij het kopen van een platenspeler?
Speakers
Een platenspeler met ingebouwde speakers kom je nauwelijks tegen in deze kwaliteitsklasse. Wel bij goedkope instap- haast speelgoedmodellen om incidenteel een keer een oude single af te spelen. Wel handig omdat je geen aparteversterkerofspeakersnodig hebt, maar bedenkelijk omdat met name de naald van mindere kwaliteit is en ‘schadelijk’voor een kostbare platen collectie.
Het nadeel van ingebouwde speakers is dat ze in de verste verte nit tippen aan audiokwaliteit van een volwaardige setup; dus platenspeler, versterker en speakers (liefst analoog).
Heb je meer budget, bouw dan je audioset stukje bij beetje op: losse stereo audio, losse speakers en losse platenspeler. Wel even opletten of versterker speciale ingang heeft voor platenspeler.
Voorversterker
De meeste platenspelers hebben een ingebouwde voorversterker, zodat je hem direct op jeversterkerkunt sluiten. Heeft je draaitafel die niet, dan koop je een losse voorversterker.
Er zijn mensen die bewust kiezen voor een platenspeler zonder ingebouwde voorversterker. Zo bepalen ze zelf welke voorversterker ze tussen platenspeler en versterker aansluiten.
Toerental
De meest gangbare vinylen geluidsdrager draai je op 33 RPM of 45 RPM. Dit zijn het aantal toeren uitgedrukt in rotations per minute.Met andere woorden het aantal omwentelingen per minuut dat het plateau draait.
Langspeelplaten speel je af op 33 RPM. Deze lagere afspeelsnelheid biedt meer ruimte voor tracks op de plaat.
Singles (kleine plaatjes) speel je af op 45 RPM oftwel toeren. Meestal bevat een single slecht één track per kant. Hoe sneller de geluidsdrager draait, hoe beter de geluidskwaliteit. En hoe breder de groeven, hoe meer geluidsdynamiek.
Er bestaat vinyl op langspeelplaatformaat dat op 45 RPM moet worden beluisterd. Vroeger waren dat de zogeheten maxi-singles; een langere versie van een hit en door de brede groeven met veel dynamiek. Veel gedraaid in de toenmalige discoteken, dancings en uitgaanscentra.
Heel vroeger had je nog zogeheten bakelieten platen, die op 78 RPM afgespeeld werden. Bij moderne platenspelers kom je dit toerental maar sporadisch tegen. Bovendien is het niet raadzaam om dergelijke nostalgische plaat af te spelen met een moderne naald. Slecht voor de plaat én de naald.
Er bestaan nog bands die de afgelopen jaren moderne vinylplaten hebben uitgebracht die op 78 RPM moeten afgespeeld worden. Een lijst daarvan kun je op volgendepaginavinden.
Aansluitingen
Via eenRCA-stekkers (wit/rood) sluit je je platenspeler aan op een versterker of (av)receiver. Vrijwel alle platenspelers beschikken over phono-uitgangen met RCA-connectoren én een draadje met oog dat aan de aarde-aansluiting moet worden aangesloten.
EenUSB aansluitingkom je minder vaak tegen, maar kan wel handig zijn om je platenspeler te verbinden met je computer. Het signaal van de platenspeler wordt naar de computer gestuurd en opgenomen met de nodige software. Handig voor muziekliefhebbers die hun vinylcollectie op hun smartphone willen afluisteren.
Sommige modellen zijn ook voorzien van een 3,5 mm jack om een koptelefoon aan te sluiten. Handig om helemaal alleen en zonder gezaag om je heen weg te dromen bij je favoriete muziek.
Aandrijving
De meeste platenspelers worden aangedreven door een riem. We noemen dat belt drive. Hierdoor kunnen ongewenste trillingen vermeden worden wat de audiokwaliteit ten goede komt. Voor thuisgebruik kies je best voor belt drive.
Er bestaat ook direct drive, die je tegenkomt in professionele DJ draaitafels. Hiermee start, stop en herstart je platen op volle toeren. Dit biedt de DJ meer creatieve mogelijkheden.
FAQ – Vaak gestelde platenspeler vragen
Wat is een platenspeler?
De fonograaf, uitgevonden door Thomas Edison, is de voorloper van de platenspeler. De eerste platenspeler, zoals wij die kennen, dateert uit 1895. Uitgevonden door Emile Berliner, een Duitser. Hij richtte ‘The Gramophone Company’ op en haalde artiesten over om hun muziek op zijn schellak platen te zetten en introduceerde het iconisch logo ‘His Masters Voice’. Nog steeds éen van de bekendste platenmaatschappijen ooit.
Met een platenspeler speel je vinylplaten (langspeelplaten, kortweg lp’s) af. Door de platenspelernaald door de groeven te bewegen ontstaat geluid, dat via de naald naar een magneet gaat en die op zijn beurt kleine veranderingen in stroom doorgeeft. Dit wordt versterkt door een voorversterker, die is verbonden met een versterker om het geluid door te geven aan de speakers.
Platenspelers winnen enorm aan populariteit. Met als gevolg dat er heel wat nieuwe modellen op de markt zijn. Sommige zweren bij zeer oude modellen, maar de nieuwe generatie platenspelers doen zeker niet onder.
Vaak worden de termen platenspeler en draaitafel door elkaar gebruikt. Wij focussen ons op platenspelers voor thuisgebruik. Een draaitafel zien we eerder als een toestel voor de professionele DJ.
Het grootste verschil tussen platenspeler en draaitafelis de pitchfader. Hiermee maakt de DJ een mooie overgang tussen de liedjes. Met en pitchfader pas je de draaisnelheid aan om twee liedjes mooi in elkaar te mixen.
Welke soorten platenspelers bestaan er?
Handmatige platenspeler
Bij een handmatige platenspeler zet je zelf de naald boven de plaat en laat je ze in de groef zakken. Bovendien moet je deze ook weer aan het einde van de plaat af halen. Hiervoor gebruik je een slim hendeltje. Voordeel van handmatige platenspelers is een ruimere keuze in modellen.
Bovendien heb je meer zelfcontrole over instellingen zoals de naalddruk. Het instellen van de naalddruk is belangrijk. Is deze te hoog, bestaat er kans op beschadiging aan je plaat en stylus.
Een (half)automatische platenspeler zet automatisch de naald in de groef met kans op een te hoge of juist te lage naalddruk. Het instellen van naalddruk vergt wat geduld en ‘fingerspitzengefühl’.
Volautomatische platenspeler
Een volautomatische platenspeler speelt volautomatisch je plaat af. Alleen nog plaat opleggen en op een startknop duwen. Is de plaat afgespeeld beweegt de arm zich automatisch terug in rustpositie.
Het voordeel hiervan is dat je niet direct naar je platenspeler moet rennen als je bijvoorbeeld ondertussen staat te koken. Nadeel is dat er nog maar zeer weinig volautomatische modellen op de markt zijn.
Halfautomatische platenspeler
Bij een halfautomatische platenspeler moet je wel nog zelf de plaat opleggen en de naald op zijn plaats zetten. Maar bij halfautomatische platenspelers keert aan het einde van de plaat de arm vanzelf terug in ruststand.
Wat kost een platenspeler?
De meeste platenspelers kosten tussen de 50 en 500 euro. Hierin zijn er heel wat verschillen in audiokwaliteit, gebruiksgemak en connectiviteit. Voor wie een goedkope optie zoekt, Crosley en Denver verkopen momenteel de beste platenspelers onder de 100 euro.
Wil je een high-end platenspeler dan kijk je best naar merken zoals Technics of Pro-Ject. Zij verkopen de beste platenspelers onder de 1.000 euro.
Aandachtspunten bij het installeren
Een platenspeler is gevoelig voor trillingen en resonanties afkomstig van vloer, meubels of speakers. Rubberen voetjes of spikes onder je platenspeler koppelen je apparaat los van het oppervlak waarop het staat. Een platenspeler plaats je best op een plank die je aan de muur bevestigt. Let er op dat je platenspeler volledig waterpas staat.
Naalddruk
Wil je het element (cartridge) laten werken zoals bedoeld, zorg dan voor de juiste naalddruk in de groeven. Dit noemen we VTF (vertical tracking force) of downforce. Check welke druk de fabrikant van je element aanbeveelt. Meestal schommelt deze tussen 1,5 en 3 gram.
Met het contragewicht pas je de naalddruk aan. Zoek eerst het punt waar de toonarm in de lucht zweeft. Dit vind je door het contragewicht (achteraan de toonarm) naar voren of naar achteren te draaien of schuiven tot het punt waar de arm niet meer omlaag of omhoog beweegt.
Zweeft de arm, houd dan het gewicht vast en draai aan de kleine schaal zodat de ‘0’ op 12 uur staat. In deze stand wordt er geen gewicht aan de arm toegevoegd. Draai nu zowel de kleine schaal als het contragewicht samen totdat het juiste gewicht op het element rust.
Anti-skating
Om te voorkomen dat de naald tijdens het afspelen naar het midden van de plaat ‘holt’, stel je anti-skating op dezelfde waarde in als de naalddruk. Anti-skating is meestal een klein gewichtje aan een touwtje of een magnetisch systeem. Sommige platenspelers (Argon en Rega) doen dat automatisch.
Hoe we vergelijken en testen
Het team van Doorgelicht gaat online en offline op zoek naar informatie, kenmerken en specificaties over de producten in vraag.
Om de beste platenspelers te vinden werden 18 producten met elkaar vergeleken om te zien welke als beste uit de test kwamen. Er werden uiteindelijk 7 producten in onze selectie geplaatst.
Deze producten werden voornamelijk beoordeeld en vergeleken op kwaliteit, toerental, aansluiting, aandrijving, speakers & versterkers en prijs.
